No brakar det laus i frikyrkjene og på bedehusa. Homofilidebatten blir reist enno ein gong, og denne gong frå innsida av miljøet. Utgangspunktet er professor og pinsevenn Terje Hegertuns bok Det trofaste samliv der han løfter fram verdien av nettopp dette – at vi som kristne bør oppfordra til livslange, forpliktande ekteskap også for homofile, heller enn å fordømma deira ståstad. Det gode denne gongen er at stemma kjem innanfrå, frå miljøet sjølv, og nettopp difor er det umogleg å oversjå det, umogleg å lata vera å ta stilling, umogleg ikkje å svara på det ein blir konfrontert med – for dei det gjeld. Og ein må svara med visdom og kjærleik, for det handlar om menneske frå eins eigen samanheng, menneske i nære relasjonar, menneske i kyrkjelyden.

Ein viktig premiss for at ei systematisk endring skal skje, er at ønsket om endring kjem innanfrå. Difor er det grunn til å vera optimistisk. Det er veldig bra at dette skjer. Ein etter ein blir leiarane konfrontert med sitt syn og løfta fram i offentligheten. Og dei er nøydde til å svara. Når eg les det som blir sagt, er det fleire ting som slår meg, men spesielt ein ting: Kva er det de er så redde for, alle menn (og kvinner) som ropar så høgt om dette? Kvifor er de så redde for å inkludera homofile, gje dei styreverv, la dei vera i leiarskapet, ta imot dei som dei er? (Det er ikkje berre menn som ytrar dette, men det er jo i all hovudsak menn som er i leiinga i desse samanhengane.) Dess meir eg tenker på det, dess meir ille synest eg det er. Eg synest det er vondt, trist, vanskeleg og opprivande. Det er opplagt at homofili blir definert som synd. Men kva med alle dei andre syndene som blir begått i desse kyrkjelydane (og i alle kyrkjelydar)? Ein nyttar som argument at heller ikkje sambuarar kan vera leiarar eller bli valt inn i råd og utval (som om det skulle verka betryggande?). Den nest største synda, der, altså. Alle dei andre syndene er det visst ikkje så farleg med. Pengebruk, maktmisbruk, baktalinga, utfrysinga, øydelagte relasjonar, dårleg leiarskap (slike ting som vi alle syslar med av og til, utan at vi seier at den eine synda er verre enn den andre). Synd eller ei, det verste er likevel at det blir så mykje ufridom ut av dette – og er ikkje det også i så fall ei stor synd?  Folk som lever i skjul, som lever usunne og usanne liv fylt av skamkjensle. Akkurat det bør vi som kristne søsken ta inn over oss i langt større grad. Kva gjer det med oss, med fellesskapet vårt, at vi tenker og handlar slik vi gjer? Kvifor ropar nokon så høgt om denne eine synda? At menneske er skapt til å vera slik dei er? (Sjølv tenker eg ikkje at det er synd, berre for å ha sagt det! Og for å ha det heilt på det reine: Eg har ingenting i mot menn på generelt grunnlag! Tvert om!)

Så, i dag, stig Marit Landrø, fram og seier det som skal seiast, også ho ei stemme innanfrå. Marit Landrø er den første kvinnelege pinsepastoren og no sjelesorgarbeidar, og ho seier dette: «Slik jeg forstår Guds ord er det lyset og sannheten som frigjør mennesker. Jeg kan ikke oppmuntre mennesker til å leve skjult, for det er sannheten som setter mennesker fri på innsiden.»

Kvifor brenn ikkje denne vinklinga meir hjå dei som uttalar seg så standhaftig og skråsikkert? Det er mitt store spørsmål. Kvifor meiner vi, med Bibelen i hand, at vi kan øydelegga andres liv gjennom å fordømma deira legning? Landrø utdjupar: – «De som oppsøker meg er ofte Jesus-sentrerte kristne, som ikke regner seg som liberale. Blant disse har det også vært pastorer, misjonærer, lovsangsledere og ungdomsledere, forteller hun. Hennes erfaring er at de fleste homofile og lesbiske i pinsekarismatiske kretser har måttet velge: Enten skjule identiteten sin for å kunne fortsette tjenesten sin i en kristen sammenheng, eller stå fram med den homofile orienteringen sin, for så å trekke seg stille ut av de tjenestene de hadde i menigheten.»

Ein ting er nettrolla som ropar i kommentarfeltet om Guds sanne ord og som har svaret på det meste, kvar dag, heile tida. Ein annan ting er leiarar i organisasjonar og kyrkjelydar som om igjen og om igjen seier: «Vi må inkludere homofile bedre uten å endre teologisk ståsted». Korleis i all verda har ein tenkt å få til det? Er det utruleg å tenka seg at dei som lever ut sin homofile legning, har slutta å tru på desse orda? Og kvifor er det så vanskeleg nettopp i denne eine saka å endra ståstad? Kvifor sit det så utruleg langt inne å kunna seia at eg anerkjenner livet ditt, den du er og det du ynskjer med livet ditt. Eg ynskjer at du skal leva i lyset med det livet du har, og eg trur at Gud aksepterer deg slik du er.

No er denne prosessen sett i spel også i dei karismatiske og tradisjonelt konservative miljøa. Det kan bli ein vanskeleg prosess internt, men ein heilt nødvendig prosess, fordi det handlar om menneske, og eit kvart menneske har rett til å leva i lys og sanning med sitt liv overfor sine medmenneske og overfor Gud. Ein treng ikkje vera professor i historie for å gjetta på kva resultatet blir av den prosessen som er sett i gang no. Eit resultat eg ønskjer velkomme av heile mitt hjarte.

Skjærtorsdag. Vi er midt i dramaet, den eine dagen er meir fylt av tyngde, smerte, sterke kjensler, kjærleik og drama enn den andre. Alle livets kjensler er i sving desse dagane i det som vi kallar den stille veka. Skjærtorsdag minner oss om livets enorme ytterkantar: Den kjærleiken som er villig til å ofra alt, og den som er villig til å svika for 30 sølvpengar. Kjærleik og svik.

Judas. Ein av dei best kjente karakterane frå Bibelen. Og kanskje ein av dei minst nyanserte karakterane. Visst var han ein del av eit spel, ein del av ei brikke i historien om Jesus, den historien som steg for steg blir til i desse intense dagane. Ein historie som viser tilbake og framover. Ting som må skje, ting som har skjedde, ting som skal skje. Men som også er så intens der og då, medan det skjer. Judas var ein del av ein plan, noko som måtte skje. Men akkurat som alle dei andre personane vi møter i Bibelen, var også han eit menneske. Ein bror, ein ven, ein son. Var han ikkje? Diktet på bildet over her gjer eit voldsomt inntrykk på meg kvar gong eg les det. Eg kjenner det i morshjartet. Eg trur det er utruleg sunt å få eit slikt utanforblikk på det vi kjenner så godt. Judas er synonymt med svik. Men er det noko av dette vi kan kjenna oss att i? Når personar blir så unyanserte som Judas, er det så lett å ta avstand, frå både person og handling. Han angår oss ikkje. For ein fæl fyr. For ein svikar. Men – har vi ikkje alle deler av Judas i oss? Og har ikkje mange av oss erfart at det er sårbart å ha ein son, eit barn, eit barnebarn eller ein venn som det kanskje ikkje går så bra med? Som vel feil? Som prioriterer annleis enn vi ville gjort, og som gjer at vi får vondt i hjartet? Morsblikket på Judas som dette diktet formidlar, rører meg. Kanskje er det naivt tenkt, kanskje er ho blenda av morskjærleik og ute av stand til å sjå eigne eller andres tilkortkommenhet. Det kan også vera mogleg å kjenna seg att i, frå eit morsperspektiv.

Judas er nesten blitt berre ein karikatur, ein vi ler av og heilt sjølvsagt tar avstand frå, og i alle fall ikkje relaterer oss til. Men: Ingen er berre det du ser. Eg er så glad i Kirkens Bymisjons motto. Det kunne nesten vore sagt av Judas’ mor, det også. Eg tenkjer på alle morshjarte som blør for bortkomne søner, som gret over øydelagde relasjonar, avstand, smerte –  spesielt kanskje i koronatida. Når vi, som no, har god tid for oss sjølve, veks ofte eigne tankar, og vi møter ikkje så mange andre enn oss sjølve i døra, og ein kan kjenna på skam. Ikkje nødvendigvis fordi ein sjølv har gjort noko feil, men fordi livet blei så annleis enn forventa, og vi synest kanskje vi burde takla akkurat det betre. Vi må vera greie med kvarandre. For ingen er berre det vi ser, og ingen er berre det vi (trur vi) veit om dei. Dei som kjekkar seg, kan ha det tøft, dei som ler, grin kanskje inni seg. Eg har akkurat i dag lest ut romanen Nu, jävlar av Heidi Linde frå 2009. Den lærer oss noko om akkurat det. Om stort og smått i livet som blei bra og dårleg, som kunne vore annleis, om kva som gøymer seg bak tøffe ansikt og sleivete kommentarar. Om alt det vi ber på inni oss.

Skjærtorsdag held også fram eit førebilete for oss. Ein vi kan læra av. Vi som ofte har kjappe svar og greie forklaringar. Vi som er på høgda i ein kvar sammanheng. Vi som klarer oss bra. Vi som har liv som går på skinner. Vi som er tilfredse og sjølvtilfredse. Vi som er oss sjølve nok. For det er ikkje berre svik på skjærtorsdag. Det er også den største kjærleiken: Jesus som vaskar føtene til læresveinane, denne uhøyrte handlinga som viser Jesu tenarsinn. Som viser aller best kven Jesus er: Ein som gir sitt liv for sine vener. Både dei som klarer seg, og dei som ikkje klarer seg.

Judas svikta. Han forsvann ut i mørket og ut av fellesskapet. Kanskje valte han det sjølv, kanskje tok sjølvforakta og skamma han. Fortsatt var han ein son, ein bror, ein ven av nokon. Ein som framleis var elska av nokon. Det er ein tanke vi kan ta med oss i dag, saman med alle spørsmåla om kvifor og korleis. Ikkje alt forstår vi eller finn vi svar på. Men det vi veit, er at vi alltid kan minna kvarandre om at ingen er berre det vi ser. Relasjon og fellesskap er vanskelege greier. Men også det aller finaste.

Skjærtorsdag er livets drama på ein dag. Ein fortetta kveld med svik og kjærleik. Livet utspent og med lange, vanskelege og utfordrande tankerekker. Ting vi kjenner att, og ting vi ikkje kjenner att, ting vi kan relatera oss til, og ting som er ukjent for oss. Påskedramaet er livet i alle nyansar. Rikt og flott, tungt og heftig, skam og svik, sigrar og nederlag, fellesskap og isolasjon. I alt dette som vi også kan kjenna att frå eige liv, kan vi komma til Jesus, han som vaskar føter, bryt brød, deler vin, velsignar, går i døden og stig ut av grava att. Den levande. Den som elskar.

• 

Av og til er det som om livet sjølv lagar ei slags ramme rundt ting som skjer i en bestemt periode. Vegar som kryssar, menneske ein møter, bøker ein les – ting heng saman på ein nesten fascinerande måte. Eg er ikkje så oppteken av om det er tilfeldigheiter eller noko som er styrt. Det er berre veldig fint når ting i livet heng saman på eit særskilt vis, og når ein legg merke til det. Frå slike kryssingspunkt kan ein henta noko godt.

I koronatida har eg sett alle sesongane av Der ingen skulle tru at nokon kunne bu. Frå holmar og skjær på Nordlandskysten, til islagte fjellvatn, karrige bustadhus og steile fjellgardar. Men mest har eg sett på folka. Eg blir veldig nysgjerrig på kva som bur i oss menneske. Kva er det som formar oss? Kvifor vel nokon å bu på Sagene og nokon på Skrova? Nokon i Bergen og nokon på Blefjell? Er det val? Eller blir det berre slik? Svaret eg får, er at det ofte er ei blanding – alt frå romantiske førestellingar om livet på landet, eller ein gard ein hadde odel på, som ein kjenner seg forplikta til å overta. Begge deler kan vera både fint og vanskeleg.

Eg trur kanskje me av og til overser kva det betyr å komma frå ein plass. Ikkje at det er slik at me ikkje skal flytta, og det handlar ikkje berre om den plassen me kjem frå sånn geografisk, men også det mentale (mest det). Språket, måten me snakkar til kvarandre, kva me kan tulla med, korleis me er når me er saman – alt dette heng saman med kor me kjem frå. Eg har budd på Austlandet, midt i tjukkaste Bærum, i snart 20 år. Det er ikkje så veldig annleis å bu her enn å bu i Norheimsund, trur eg. Folk er stort sett folk, det er fotballaget, korpset, Kiwi og kyrkja, lokalmiljø, dugnad, fint ver og stygt ver. Dei fleste som bur her, er dessutan innflyttarar, så sleng det ein og annan innfødd lommedøl innimellom. Likevel er det kulturforskjellar mellom her og Hardanger. Eg finn meg godt til rette i begge kulturane. Og når eg først hadde skjønt at alle setningar i Bærum må innleiast med «så hyggelig», gjekk det mykje betre. («Så hyggelig med dugnad, men det passar dessverre ikkje.» «Så hyggelig med bursdag, me vil gjerne komma.») Det er ikkje nok å seia «Det passar ikkje», eller «Me kjem», slik eg ville funne det meir naturleg, sånn reint intuitivt. Når denne etiketten var på plass, framstod eg nok som litt, tja, hyggelegare? Og det gjer jo ikkje noko det. Ikkje at folk frå Norheimsund ikkje er hyggelege, men det er likevel noko med at det er innanfor med korte svar og korte meldingar. Det er lov å svara «ja» og ikkje så mykje meir når Oddgeir Bruaset spør om skulevegen var glatt nedetter fjellsidene. Ein treng ikkje utbrodera alt så voldsomt. Eg elskar det, og der kjenner eg meg heime, altså. Forrige veke var ordføraren i Kvam intervjua på Dagsrevyen om koronasituasjonen som har vore nokså ekstraordinær dei siste dagane. Journalisten spør om korleis situasjonen er i bygda, og ordføraren svarar: «Kvemmingane tek dette med fatning». Akkurat det tvilar eg ikkje på. Og eg liker svaret. Det er nedpå og tilstrekkeleg utfyllande.

I haust kjøpte me oss hytte i Vikøy, fem minutt frå heimplassen min Norheimsund, 600 meter frå svigers. Dei gamle fjella i syningom er framleis eins å sjå (men no ser eg dei frå ein litt annan vinkel). Lat det vera sagt: Det var ikkje nostalgien som fekk meg til å tenka at hytte i Vikøy var ein god idé. Eg lengtar ikkje heim. Det var heller ikkje veret i juli, ikkje at svigers bur 600 meter unna (men det er hyggeleg (20 år i Bærum), og ikkje minst kjekt for ungane). Likevel – eg berre visste at dette var heilt rett. Og eg elskar det allereie, eg lengtar dit og vil i grunnen berre vera der, sjølv om det er 9 grader på badet og kronisk austavind vår, haust og vinter, uhorvelege mengder med tang, og kjøkenskap som er skeive.  

Så eg har lurt på dette med å «komma heim». Eg seier ikkje at eg skal heim når eg skal til Vikøy, det er lenge sidan eg slutta med det. «Heim» er Høvik. Forfattaren Bjørn Hatterud har sagt følgjande: «Heimplassen vil for alltid vere innpoda i oss, som eit strikkemønster vi legg tankane etter.» Det er så godt sagt, og det er henta frå boka Mjøsa rundt med mor, som alle må lesa. Sitatet uttrykker ingen nostalgi, og det liker eg. Men det understrekar at me, på godt og vondt, er bundne til og av den plassen me kjem frå. Og det merkar eg jo; i ting eg møter her på Austlandet og ting eg møter i Norheimsund når eg er der. Ting som kolliderer, og ting som harmonerer.

Forrige veke hadde eg ei spesiell gravferd, og eg visste at det kom til å bli det med ein gong eg såg namnet; Arne Kjepso. Spelemannen Arne, fødd og oppvaksen på den vesle fjellgarden heilt i ytterkanten av Kvam herad, om lag 30 minutt frå Norheimsund. Eg har alltid visst om Kjepso, men aldri vore der. Men det har Oddgeir Bruaset. Så eg kunne setja meg ned og sjå nok ein episode av Der ingen skulle tru at nokon kunne bu og bli kjent med Kjepso, med Arne og med familien. Programmet handla om Per Ragnar, som bur på Kjepso, og som er bror til Arne. Sjølv enda Arne opp i Oslo og seinare Asker, og slik var det at familien og eg møttest. Så blei det eit lite stykke Hardanger i Asker kapell den dagen. Me song dei kjende og gode songane; Ein fin liten blome og Fager kveldssol smiler. Når eg syng desse songane, kjenner eg at eg, for å seia det med Hans Børli, tek bustad i meg sjølv. Og når eg fekk lov å forretta på nynorsk, så kjenner eg at eg bur i salmane, i språket, i snakkemåten, i humoren, i kulturen, i orda. Det er ikkje til å komma frå. Det betyr ikkje at eg heller ville budd i Hardanger enn på Høvik, men det betyr at ein kjenner seg heime (og mindre heime) også i menneskemøte, og ein kjenner at veremåte og tankemønster er prega av plassen ein kjem frå. I sommar håpar eg å gå ein tur til Kjepso, og eg trur eg får ein kaffikopp på tunet.

Slik heng arbeid, fritid, hytte, tv, salmar, tilfeldigheter, kultur og litteratur saman og gjer ein til den ein er, der ein er.

Det kjem ein vind

han tek og tek og tek deg

Han tek deg dit

til dit du alltid var.

Jon Fosse

(Avsnittet om Arne er sjølvsagt publisert med tillatelse frå familien)

Dette er ei personleg historie. Men også ein beretning om å vera prest i 2020.

Eg er oppvaksen på bedehuset og i kyrkja. Eg gjekk på søndagsskulen til eg var 13. Då fekk eg lov å slutta. Eller slutta fordi eg var for gammal. Søndagsskulen var fin. Eg hugsar kort, stempel og stjerne i fiskegarnet, flanellograf, gruppesamlingar for ulike aldersgrupper. Og søndagsskulefest i romjula. Det var saker. Så kom ungdomstida med kor, og ungdomsklubb i bedehuskjellaren med Prima pizza og glasflaskecola med peanøtter (var det ein trend på åttitalet?), gode og trygge vaksne, morsomme vaksne som var rollemodeller og som eg ofte har tenkt på som vaksen når eg sjølv er med i frivillig arbeid i ulike samanhengar. Eg har skjønt kva dei gjorde for oss, og eg er djupt takknemlig for den frivillige innsastsen. Det er så mange gode minne som har forma meg, trua mi og forkynninga mi – som eg byrja med i seinare tid.

For det var først då eg blei prest, at eg skjønte at det også var andre opplevingar, erfaringar og bruddstykke som hadde forma trua mi, og som kom til overflata. Ikkje gjennomført negativ kontroll eller traumatiske opplevingar. Men likevel ein forståelse av at det var nokre begrensningar for oss kvinner. Og eg tenker på alle kvinnene som berre fann seg i det, som ikkje protesterte, som ikkje gjorde opprør. Eg kan forstå dei. For framleis kostar det å hevda sin rett til å vera noko som enkelte meiner ein ikkje kan vera. Då eg sjølv som prest, som eg vart i 2016, skulle regelmessig gå inn i søndagens tekst og formidla den vidare til kyrkjelyden (du veit at vi prestar ikkje sjølv vel kva tekstar vi skal preika over på søndagane?), skjønte eg at det var ting eg ikkje hadde reflektert nok over. Når eg no sjølv skal finna teologien hos Jesus eller Paulus eller Jesaja eller Mosebøkene. Når eg sjølv skal formidla det sentrale, det utfordrande, det som skjerpa oss, det som lar oss kvila i nåden. Alt dette. Kva er det eg seier då?

Det var to ting som steig fram for meg då: nokre stemmer og min eigen kritiske sans (kombinert med gode mengder sunn og god teologi). Det var stemmer som sa noko om kvinners plass i styre og stell, om det å teia i forsamlingar, om etikk og moral. Så kom det for fullt igjen, i 2020 (av alle ting). Kvinneprestdebatt. Det har vore der heile tida, det har lege der som ein arv frå den lågkyrkjelege bakgrunnen min, men også frå Den norske kyrkja. Og så kjem alt det andre også. Alt det strenge, det som regulerer livet vårt. Det kjem heller ikkje no berre frå røyster utanfor Den norske kyrkja, men også innanfrå. Like ille er det uansett. Dette strenge, det som skal regulera oss, som skal styra kven som er innanfor og utanfor. Desse som påberopar seg å kjenna, kunna, eiga og formidla «Guds klare ord». Dei som gjer at dette monopolet på sanninga blir ein vegg som det er umogleg å ropa gjennom eller klatra over. Det synest eg er så utruleg hardt og så vondt!

For dersom det no er slik at kvinner skal teia i forsamlingar (forresten – så vidt eg hugsar var det mange kvinnelige predikantar på bedehuset?), og det ikkje skjer, kva tenker då desse menneska om kva eg som kvinne formidlar? Er det ugyldig, det eg forkynner kvar søndag? Og når det er slik at den kyrkja eg forkynner i, anerkjenner slike som meg, betyr det at dei som er imot meg, ikkje anerkjenner den kyrkja eg er ein del av? For nokre år sidan var det nokon i NLM (Norsk Luthersk Misjonssamband) som kalte Den norske kyrkja for ei «løgnkirke». Dersom det er slik dei ser på saka, har dei då sendt dei 3 millionar medlemmane lukt i fortapinga, forankra og grunngitt i «Guds klare ord»? Kva er konsekvensane av at eg forkynner når eg eigentleg ikkje er eigna til å vera prest? Kva veg orda mine då? Ingenting?

Kven er det som har sanninga? Og kven er det som er vårt førebilete i måten vi snakkar om og til kvarandre? Ein av dei vanlegaste situasjonane i evangelia er at Jesus snakkar til dei skriftlærde og farisearane, dei som hadde svara på førehand, dei som visste korleis livet skulle levast, dei som såg på seg sjølv som lærde. Det er ikkje noko gale i at dei gjorde det, i og for seg. Men det blei gale når dei ut frå sin eigen ståstad fordømte andre som ikkje var som dei. For kva er det Jesus gjer då? Han svarer ikkje ja eller nei på spørsmål av typen «er det få som blir frelst», eller på spørsmålet om Jesus ikkje meinte at kvinna som blei gripen i hor, fortente å bli steina. Jesus vender spørsmålet tilbake til dei som har stilt det. Han seier at den som er utan synd kan kasta den første steinen. Jesus inviterer til sjølvrefleksjon. Den sjølvrefleksjonen saknar eg i den delen av dagens teologiske debatt som handlar om kvinneprestar, homofili, etikk og moral som som i hovedsak utspelar seg i konservative kretsar. For vi er så harde med kvarandre. Vi er så strenge.

Men kven er vi, då, vi som prøver etter beste evne å vera menneske her på jorda, vi som søker saman i kristne fellesskap? Er vi ikkje alle ein gjeng med ganske skrale og ganske ofte veldig bra menneske som av og til feilar, ganske ofte snublar og som i det kristne fellesskapet kan reisa oss opp igjen? Vi treng kvarandre! Eg har lyst å snakka om Jesus, om misjon, om fellesskap, om ansvar for den jorda vi forvaltar, om forfulgte tros-søsken, om lokalmiljø som treng ei synleg kyrkje av folk som står saman. Kan vi ikkje heller gjera det? Må det alltid handla om kjønn, om strenghet, om harde frontar, om etikk, moral, korleis vi lever livet vårt? Vi treng å finna tilbake til det som bind oss saman på tross av teologiske forskjellar. Verda treng oss, tida er for kort til å driva med alskens anna perifert. Men så lenge veggen står der, veggen som nokon har sett opp der det står «Guds klare ord», så er vegen inn til forståing, aksept, toleranse og fellesskap stengt. Og det er så forferdeleg trist.

Eg er veldig dårleg i matte, men ganske god på å gjera opp rekneskap. Denne koronatida er ei tid for å kjenna etter i livet. Kor mykje hadde eg, kor mykje gav eg bort og kor mykje fekk eg att? Vi hadde ein leik då eg var lita jente, med småstein som vi kasta opp frå hendene og ned slik at dei landa på oversida av hendene og deretter tilbake i håndflata, mens vi sa «så mykje hadde eg, så mykje gav eg, så mykje fekk eg att». Ganske mange steinar mista vi undervegs.

Aller først: Heller ein vår utan korona enn ein med. Inga tvil om det! Men no har koronane vore her, og den er her enno. Og då skjer det ting, gode og vonde, og ein må finna vegar i det som er.

Så mykje hadde eg: Eg hadde travle dagar, travle ettermiddagar, spaniatur i vente, eit par konsertar, ein familieleir på Knattholmen (det er det verste at den ikkje blir!), dugnad på friidrettstevner (ja, det er trist at det ikkje blir), studietur, niesa sin konfirmasjon og barn som skulle på diverse leirar. Alt dette måtte eg gi bort for å vera med på den store helsedugnaden. Sårhet over ting som blir avlyst, skuffelser og omstilling. Nye vegar.

Så mykje fekk eg. Fekk eg noko att? Fann eg ein ny veg? Eg synest det er vanskelig alltid å skulle finna meining i ting. Det er ofte ein meiningslaus aktivitet. Men når livet endrar seg, finn eg meining i å leita etter dei nye vegane og sjå kva dei byr på, for ein må jo gå nokre nye vegar. Kanskje kan ein oppdaga og læra noko undervegs. Og livet blir ikkje betre av å la skuffelsane ta overhand. Så då leitar eg etter fine ting. «Når verden blir dumme, så finne eg fram nåkon gode ting» syng Vamp. Når nokon dører blir stengt, er det andre som opnar seg. Det har opna seg ein dør som heiter «ro», faktisk.

Kva tenker vi at livet vårt skal vera? Når har livet verdi? Når gir det meining? Er det nok for meg å ha ein jobb å gå til, og ei fritid der heimelivet er det dominerande? Det er viktig for meg med ein meiningsfull jobb, så klart. Det har alltid vore viktig for meg. Eg har så mykje identitet i jobben, og eg er heldig som har ein meiningsfull jobb – og i det heile tatt har ein jobb. No er det jo ikkje slik at verda stoppar heilt opp, og blir slik den er no, for alltid. Dette er ein overgang. Men er det noko eg vil ta med meg? Eg snakkar med mange som oppsummerer denne tida med eitt ønske: ta ting litt ned. Det kan vera alt frå opningstidene på kjøpesenteret til terskelen for å be om hjelp. Det ser ut til at ganske mange bruker denne tida litt som eg; å gjera opp rekneskap. Kor blei det av det viktige, og kvifor var det så mange andre ting som fekk så stor plass?

«Gjør som Gud, bli menneske» står det på ein murvegg i Oslo. Kanskje det er det vi skal; finna tilbake til det å vera menneske. Finna roen i kaffikoppen på terassen. Og finna roen i at det blir frykteleg mange kaffikoppar på terassen framover. Finna roen i tanke på bilferie til Bodø (jobbar litt med den!). Finna roen i at det er mindre som skjer. Finna roen i å pusla rundt i hus og heim og hage. Finna roen i at ein omgåast færre, kanskje?

Det er status å ha det travelt og fyka frå ting til ting. Det er status å klara massse. Det er status å reisa, status å ha fin bil, status å visa fram eit velordna liv. Men blir vi meir menneske av det? Neppe! Får vi det bra av det, in the long run? Neppe! Når har vi det best? Kanskje når vi kan rekka ut hendene til kvarandre og seia: «treng du hjelp?» Til stort og smått, mykje og lite, enkle og vanskelege ting. Det er 17. mai på søndag. I år er det mykje vi ikkje treng å stressa med. Vi treng ikkje stryka skjorter, treng ikkje stå opp så tidleg, treng ikkje tenka på at bunaden er trong. Det er vemodig. Men det gjer meg ikkje mindre takknemlig for denne dagen og dette landet. Det gir meg tid til å la takknemligheten få større plass, på bekostning av stresset. Det kan vera ein god tanke i alt som er dumt.

For er det noko som er blitt styrka i denne tida, så er det jo medvitet om kva vi kan få til i dette landet, solidariteten, dugnaden, velviljen vi har for kvarandre. Det er gode ting som har fått rom og språk i denne tida. Mange treng oss no, både i vårt eige land og i verda for øvrig. Mange går ei usikker framtid i møte. Vi som klarer og kan, må vera der for kvarandre. Kanskje er det nok. For det «heiter ikkje: eg no lenger – heretter heiter det: vi. Eig du lykka, så er ho ikkje lenger berre di.» (Halldis Moren Vesaas)

 

Ved byporten. Peter.

Nå hyller de deg her på byens torg.

Men jeg står her og undrer, hva skjer nå?

Hva hender nå med alt jeg trodde på?

Jeg skjelver, og i hjertet er det sorg.

Hva møter deg, hva er bak neste dør?

Mitt sinn har kjent en uro dag for dag. 

I tankene der vokser lag på lag

av følelser jeg aldri har hatt før. 

En sorg og uro roper i meg selv:

At alt som var, kan knuse og blir støv

og flyte bort som slam i tidens elv.

Jeg står her og jeg skjelver som et løv

Og jeg som alltid trodde, fast som fjell.

Nå undrer jeg om at var bare tøv? 

Tøv og tant?

Om alt er tøv, jeg velger å bli her.

Vi eier dette sammen, du og jeg.

Og jeg blir ved din side, stol på meg.

Du er mitt liv, min tro, jeg har deg kjær!

Nå er det jeg som skal få være venn.

Nå er det jeg som skal få vise veg. 

Jeg tørker gjerne tårer, trøster deg.

Og blir du redd så er jeg nær igjen.

Jeg svikter aldri deg, det vet jeg visst.

Når natten kommer, er jeg også der.

For jeg er den som holder ut til sist.

Jeg er din venn, og jeg er alltid her!

Om du blir stukket av en tornekvist,

og om du fryser, får du mine klær!

Kveld

Ja, om du fryser, får du mine klær.

Min egen sorg den bærer jeg på selv. 

Den får sitt utløp når det er blitt kveld.

Jeg tenker på deg, kjenner du er nær.

Nå kneler du alene, og du ber.

Vi delte måltid, spiste og drakk vin. 

Du bøyde deg til jorden, Herren min!

Jeg spurte deg, hva gjør du nå, hva skjer?

I kjærlighet du vasket våre ben.

Du ble vår tjener, du som er vår Gud!

Av dine hender ble jeg vasket ren 

Du bøyde deg og rørte ved vår hud.

I denne natt, i kvelden som ble sen

så holdt du nå ditt siste gjestebud.

I hagen

Ditt siste gjestebud, så ut i sorg.

Getsemane, du ber på dine knær.

Og bønnen er ditt ene hvileskjær.

Vi kjenner på din avmakt, du vår borg.

Vi våkner brått, vi har visst sovnet av.

Vi sviktet deg da nøden din var stor.

Da dine tårer vætet nattens jord.

Og da du ba om nåde, ikke grav.

Du ba om at den kalken måtte gå

forbi deg, så du kunne slippe fri,

men inni deg så vet du hva du må.

Og jeg som lovet at jeg skulle bli!

Jeg snur meg bort, jeg angrer på det nå.

Jeg sovnet og jeg glemte sted og tid.

Ved bålet

Jeg sovnet her, og skammen i meg brant.

Jeg svek meg selv, og mere; jeg svek deg!

Jeg skulle gå med deg langs smertens vei.

Men kjødet det var svakt, og søvnen vant.

Nå fører de deg bort, og Judas går.

Med alle dem som vil at du skal dø.

Med alle dem som vil at du skal blø.

Hva venter deg? – Et kors og dype sår.

Jeg setter meg ved bålets varme glør

De spør meg hvem jeg er, og jeg ser bort.

Jeg lyver, og jeg glemmer hva jeg gjør.

Igjen så svikter jeg, det går så fort.

Jeg lyver, jeg fornekter mens du dør!

Og hanen galer, se nå er det gjort.

Forhenget revner

Og se nå er det gjort, i denne stund

så revner alle forheng, gjør det klart

at kjærligheten seirer over hat

at livets Gud er kjærlighetens grunn.

I denne mørke nattens morgenrød

Så stiger det en tanke i mitt sinn

Som stryker meg så vennlig på mitt kinn.

At kjærlighet er sterkere enn død.

Nå løfter de deg ned fra korset ditt

Og bærer deg til hagens mørke grav

Du gav ditt liv, så jeg kan berge mitt.

Din kjærlighet er livets store nav

Den hjelper meg å leve sterkt og fritt.

Jeg glemmer aldri alt det som du gav.

Grå dager

Jeg glemmer ikke deg, du livets grunn.

Mitt liv har ingen glede uten deg.

Men hva skal skje, hva venter nå på meg?

Når du er borte, ser jeg livets bunn.

Og dagene som kommer, de er grå.

Jeg famler her i mørket for meg selv.

Og hele livet kjennes som en kveld.

Jeg skjønner ikke helt hvor jeg skal gå.

Da vi gikk rundt med deg, da fikk vi se

Alt det du gjorde, alt det som var godt

Du gjorde mange under, og det ble

en reise av de sjeldne, rik og flott

i tre år fikk vi dele, prate, le

så heldige vi var, alt vi har fått!

Innestengt

Alt vi har fått, vi følte at vi vant.

Nå sitter vi bak lås og slå i frykt.

I mørket har vi gjemt oss uten lykt.

Vi trodde deg, vi trodde det var sant

Jeg hører noen skritt, det banker på.

Og frykten stiger, hva er det som skjer?

Jeg roper, tigger, gråter, og jeg ber.

Men noen roper «du må åpne nå»!

Og kvinnene er utålmodige.

De tripper og de banker, de vil inn

De sier de har noe jeg må se.

Men jeg kan ikke slippe frykten min.

Hva skal jeg gjøre, gråte eller le?

Jeg løper ut av livets stengte grind.

Til graven

Fra livets stengte grind til Jesu grav

Går veien min, jeg løper, og jeg ber

om nåde til å tåle det jeg ser.

Om visdom til å legge tvilen av.

Og hvilken morgenstund i hagens lys

Jeg kan ikke beskrive det jeg ser.

Men ingen sorger har jeg noe mer.

Og borte er det triste, mørkets gys.

Og det jeg hadde håpet, det ble sant

I kjærlighetens avglans fikk jeg se

At det som meg i mørke tanker bant

det fjernet han på korsets nakne tre

der hatet tapte, kjærligheten vant

nå kan jeg leve livet mitt på det!

På stranden

Nå kan jeg leve livet mitt fordi.

Du ga meg ikke opp, tross mine svik.

Du møter meg på stranden, er deg lik.

Og vi får motta alt det du vil gi.

Jeg kjente deg i morgenrødens skjær

da du brøt brødet, slik du gjorde før.

Og sårene i hendene de gjør

at jeg forstår, du er den jeg har kjær.

Du er her nå, slik som du alltid var.

Men likevel, du bærer noe mer

I blikket ditt, der får mitt liv sitt svar.

Jeg tror på deg, du ser på meg og ler!

I denne morgenstund er alt jeg har

en tro, en glede og et håp, jeg ser.

Tro og håp

En tro jeg har, og håpet er min stav.

Igjennom alt som livet vil meg gi.

Og om min tro vil vakle, Kristus gav

sitt liv for meg så jeg kan være fri.

Mitt liv er fylt av glede, ikke frykt.

Hver dag det er en gave som jeg får.

På troens stier der min vandring går,

er Gud min støtte, og han er min lykt.

Og dette ord gir glede, ikke sorg.

Det skaper liv og glede, håp og tro

Det startet med et esel og et torg,

en Gud som ble som oss, som gråt og lo

som var vår styrke, og så fast en borg.

En borg, der våre hjerter finner ro.

Til oss. 2019

En borg, som aldri svikter, selv når vi

vil leve uten Gud og tro at det

Er svaret som vi trenger for å se

At livet vårt gir mening, gjør oss fri.

Men det vi trenger, kan vi bare få

Av ham som smakte døden i vårt sted

Hos ham kan våre hjerter finne fred.

Og til hans tomme grav der kan vi gå.

Og sammen med de mange som gikk før

Så vet vi at det venter oss en vår

Et liv som oppstår først når kroppen dør.

På veien mot det livet får vi sår

Vi elsker, hater, vokser, lever, blør

Ved livets siste grense, Herren står.

Mitt liv

Og Herren står her, midt i livets kav.

så er han der og roper ut mitt navn

og når jeg faller, er det i hans favn.

og jeg får mye mere enn jeg gav.

Jeg får et evig liv, et liv med Gud

En sommerdag som aldri blir til kveld.

Der livet er et gledens gjestebud

Og gjestene er andre og meg selv.

Et liv helt uten tap og uten savn

Der alle mine spørsmål får sitt svar.

Et evig liv hos Gud som vet mitt navn.

Mitt faste punkt, det håpet som jeg har

når båten min skal segle inn til havn

det er min Gud, min Herre og min far.

Trosten

Min Gud, jeg løfter vingen og er fri.

Som fuglen løfter sangen, slik skal jeg

få leve som ditt barn og være meg!

og hvile i din fred uendelig.

Men inntil dette skjer, så er jeg her.

Og det som minner meg om hva jeg har

er tonen i fra svarttrosten så klar,

som sier meg at Du er alltid nær!

I mørket høres trostens vakre sang

Den vare tonen varsler, det er vår!

Jeg skal få møte lyset, nok en gang.

Jeg kjenner at på veien som jeg går,

er kjærligheten dagens dype klang

og nåden er en gave som jeg får.

Slik alt ble

Nå hyller de deg her på byens torg

Om alt er tøv, jeg velger å bli her.

Jeg gir deg kappen for jeg har deg kjær.

Ditt siste gjestebud, så ut i sorg.

Jeg sovnet her og skammen i meg brant.

Og se nå er det gjort i denne stund.

Jeg glemmer ikke deg du livets grunn.

Vi som var med, vi følte at vi vant.

Fra livets stengte grind til Jesu grav

Nå kan jeg leve livet mitt fordi.

En tro jeg har, og håpet er min stav.

En borg, som aldri svikter, selv når vi.

Og Herren står her, midt i livets kav.

Min Gud, jeg løfter vingen og er fri!

Det er ganske rart at heile Norge skal feira påske heime. Det – og mange andre ting – får oss til å fatta litt av tyngda i det som no skjer. Eg merkar det når eg pratar med folk frå ulike bransjar og samanhenger; dette rammar så vidt og så breitt og på så mange område eg ikkje har tenkt på! Det rammar i stort og smått, for nokon svært drastisk og alvorleg, for andre meir i form av forbigåande brakkesjuke og ein bekreftelse på at det var riktig å ikkje starta på eit pedagogisk utdanningsløp (etter tre veker med heimeskule).

Eg vil aller helst at alt skulle vore som før. Og eg er usikker på kor lenge me kjem til å hugsa alt me lover no: At me skal bli betre menneske, at ingenting skal bli som før, at me skal klemma meir, bli meir sosiale og visa meir kjærleik. Eg trur me gløymer fort. Og eg trur ikkje det er så farleg. Uansett – me er jo ganske bra menneske som me er, dei fleste av oss. Det viktigaste no er å halda motet og håpet oppe!

Påska ligg foran. I år har eg tenkt litt annleis om påskeevangeliet. Kanskje er det fordi eg ikkje skal forkynna slik eg pleier. Kanskje gir det rom for å sjå på tekstane på ein annan måte. Livet er fylt av eit alvor her og no. Er det rom for dette alvoret i møte med bibeltekstane? Sjølvsagt er det det. Mange av bibeltekstane er skrivne i krisetider. Med det forstørrelsesglaset på tekstane, kan me finna mange fine ting til oss i den situasjonen me er i no, ikkje minst i sjølve påskeforteljinga.

Påskeforteljinga er full av drama, av møte med personar som gjer både bra og dårlege ting. I år er det to ting eg vil løfta fram i påsken; menneska og håpet. Menneska vi møter i bibelen, er fulle av nyansar, og dei er rett og slett akkurat som deg og meg; nokon redde, nokon entusiastiske, nokon gøymer seg bort og nokon bjuder på. Dei lovar og lyg, stikk av når det blir vanskeleg, står i striden og viser frimodighet og mot, dei stenger seg inne, og dei spring av gårde i glede og entusiasme når dei høyrer om den tomme grava. Det ligg eit evangelium i dette. Slik som me er, skal me også få møta Gud, få vera ein del av den heilage, allmenne kyrkja, begynna på nytt når me gjer dumme ting, vera nær Gud med vår glede og vår angst.

Så er det håpet. Akkurat no må eg innrømma at eg sånn i det daglege relaterer håpet mest til her og no. Lat oss kalla det eit kortsiktig håp; at ungane skal på skule snart, at eg skal kunna klemma gode vener og drikka kaffi med kollegaer live, dra på ferie, feira gudsteneste osv. «Håpet er en båt som alltid bærer», syng Anne Grethe Preus. Det er så fint sagt! Det kortsiktige håpet om vanlege dagar lever i meg! Og det langsiktige håpet lever også i meg; om uvanlege dagar der vi skal sjå ansikt til ansikt. Der gåtene skal få sine svar, der vi faktisk skal leva i og erfara det vi håpar på, der vi skal få møta den oppstandne frelsaren. Det blir ein evig påskedag!

Og i mellomtida drikk eg kaffi i solveggen. God påske!

I dag, på 3. søndag i advent, blei «håp» ordet eg festa meg ved. Av og til er det slik at ting berre oppstår og heng saman ut frå kva dagen bringer av tankar, ord eg les, musikk eg lyttar til, meldingar som blir sendt, kva veka har innehalde av menneskemøte og samtalar. Slik var det med ordet «håp» i dag. Plutselig hang det heile saman, og eg kjente at eg måtte formulera nokre tankar (sikkert preike-abstinens på ein frisøndag!).

For mange år sidan var eg med i eit kor som framførte ein kantate som heiter «Blomstre som en rosengård». I dag fann eg den på Tidal og begynte og høyra på den – og eg blei slått av dei sterke tekstane, om nettopp håp! Og ikkje minst forventning. Hand i hand med forventninga fram mot julekvelden og det store som skjer og som vi feirar då, går også himmelhåpet! «Adventus Domini», Herrens komme – som skjedde og som ein gong igjen skal skje. Slike ting kan ein faktisk gå og tenka på ein søndag i desember. Her er eitt av salmeversa frå kantaten, og det er Grundtvigs salme «Blomstre som en rosengård».

Blomstre som en rosengård
skal de øde vange,
blomstre i et gyldenår
under fuglesange,
mødes skal i stråledans
Libanons og Karmels glans,
Sarons prakt og ynde

Teksten viser til profeten Jesaja kap. 35. Jesaja, håpsprofeten. Eg blir rett og slett glad av å lesa den strofa der, altså. Der det er aude, skal det bløma, det skal vera fuglesong og dans, det skal vera berre lys og glede. Eg er så glad for at eg har eit håp, at eg i min kvardag og mitt liv er ein del av dette store, strålande håpet.

Om vi ikkje lar det arkaiske språket stenga for vår oppleving av desse tekstane, vil det openberra seg ein svært solid og god teologi i desse salmane. Og, ikkje minst, for min del, ei glede over at menneske til alle tider har hatt det sånn noko lunde likt her i denne verda (som Sigrd Undset har minna oss på «menneskenes hjerter forandres aldeles intet i all evighet»), hvilket betyr at det er noko å henta for oss i dei gamle salmane. Og det må vi få augo opp for i mykje større grad! Høyr berre her, frå ein annan av salmane frå kantaten eg framførte i 1993, «Hjerte løft din gledes vinger»:

«I, som tunge stier træde,
stands og hør:
Her er dør
til den sande glæde;
og i huset inden døre
trøstes ved
slig en fred,
ingen sorg tør røre!»

Vår veg gjennom livet består av både sorg og glede, av og til er det lett å gå, av og til tungt. Når vi «tunge stier træde» er det likevel noko som lyser for oss. Alt er ikkje mørkt. Alt er ikkje håplaust. I mørketida kjem det store lyset; Jesus Kristus.

I strofe 2 av «Blomstre som en rosengård» skriv Grundtvig følgande – i dansk versjon:

Ryste mer ej noget knæ,
ingen hænder synke,
skyde hvert udgået træ,
glatte sig hver rynke,
rejse sig det faldne mod,
rinde let uroligt blod,
frygt og sorg forsvinde!

Med andre ord, gode nyheter for oss med dårlege kne og sinnarynke i panna. Gode nyheter for oss som gruer oss, som er motlause, som er sjuke, som er urolige. Ein dag skal det berre vera lys og fest! Rynkene skal vera borte og kneet skal vera i tipp topp stand. Kan det bli betre? Uansett kor møysommelig vi jobbar mot forfallet her på jorda, er vi alle underlagt denne verdas vilkår; vi blir gamle, og til slutt døyr vi. Med eller utan rynker. Det er ganske trist at dette fine livet berre kan bli levd ein gong. Men eg vil faktisk drista meg til å seia at det at eg har eit håp «um eitt som varer lenger» som Ivar Aasen sa, får livet her nede til å framstå som endå meir meiningsfylt. Eg bruker ikkje mykje av livet mitt til å lengta til himmelen. Men når eg seier at håpet er ein viktig del av livet mitt, så er det også fordi vi i små glimt i dette livet kan sjå det himmelske håpet og få ein forsmak på korleis det blir; gjennom musikk, gjennom menneskemøte, gjennom kjærleiken, gjennom fellesskapet. Eit hint av himmelhåp midt i vårt jordiske mørke, midt i desember. Det er heilag glede!

Det handlar altså ikkje om naive draumar om gater av gull. Men det handlar om eit håp som ber oss gjennom livet. Og håpet lyser endå sterkare når vi veit at Gud blei menneske, kom inn i vår verden, blei ein del av våre liv fordi han blei ein av oss. Håpet for oss menneske er nettopp forankra i at Gud blei menneske. Det er det vi feirar i jula – er det ikkje fantastisk!? Det gir meg ei heilt enorm indre glede («indre jubel», har Dag Solstad kalla det når gleda brusar på innsida, rett nok ikkje over den kristne bodskapen i den samanhengen det stod, men eg liker uttrykket).

Og «Ordet vart menneske og tok bustad mellom oss», seier evangelisten Johannes. Og det leiar meg, av alle ting (ser du, ting heng saman!) over på Agnar Mykles ord om ordet:

«Alt er bare forkledning for det ene fornødne: Ordet. For ordet er hånden, vennen, broren, veggen til å støtte seg ved, døren til å åpne, det hvite skipet på det blå havet.»

Eg trur ikkje det var Ordet som Gud, Mykle tenkte på. Men likevel heng det saman, her hos meg, på tredje søndag i advent. For det vi menneske treng, er Ordet. Og kva anna er Ordet, Jesus, enn hender, venner, brør, veggar og dører. Og eit skip som seglar mot håpet.

God 3. søndag i advent!

Det finst tider på året og tider i livet der vi må leita lenge, djupt og grundig etter gledene i  livet. Det kan vera store eller små hendelser, daglegliv eller dramatikk som gjer at gledene kjennest langt unna. Og det kan også vera slik at om det går bra sånn stort sett, er det mogleg å føla på kor tynn linja er mellom lykke og eit godt liv, og kjensla av at livet berre er eit einaste stort slit. Om vi kjenner etter (og det er fint å gjera av og til, sjølv om det er slitsomt!), er livet i alt sitt mangfold eit utruleg prosjekt; fint, travelt, tungt, lyst, mørkt.

Denne veka her, siste veka i november, er ei slik veke for å grava djupt etter gledene. Det er mørkt, vått, kaldt, regn sludd, og første søndag i advent og julemusikken kjennest langt unna. Livet består av jobb, møter, kjøring hit og dit, middagslaging og trøtte barn. Men så, plutseleg, kan det oppstå ei kvardagsglede; når sonen på 13 heilt umotivert skryt av at havregrauten var spesielt god! Då kjenner eg at det bur noko i oss som løfter oss opp og knyter oss saman.

For vi klarer ikkje å bli gode, glade eller å sjå det gode utan andre. Andre kan løfta dagen vår – og vi kan løfta andres dagar. Dess mørkare det er ute, dess meir må vi lyfta fram det menneskelege lyset, det vi har i oss. Gode blikk og gode ord trengst i november.

Forfattaren Ronald Fangen har tre salmar i salmeboka. Den mest kjente er nok «Guds menighet er jordens største under», men den aller finaste står på nummer 653 og heiter «Herre over alle slekter». Den eine setningen der går slik: «…du som kjenner våre lengsler og som gransker våre savn, gi vårt korte liv her nede tapper kraft og hellig glede…» Eg er så glad i den setninga der. Gud kjenner våre lengsler og ser våre savn, vi treng ikkje skjula noko for han, verken tungsinnet i november eller andre ting. Og så gjer bønna om «tapper kraft» inntrykk på meg. Ronald Fangen sat sjølv i konsentrasjonsleir under krigen og hadde ein lang og vanskeleg rekonvalesens etterpå. Han visste kva som kunne trengast av «tapper kraft» i alt han stod i. Eg kjenner også det, i mitt langt mindre kompliserte liv, at av og til krev det tapper kraft – når det ikkje er noko anna å finna! Og så var den den hellige gleda. Kor finn vi den? Jo, vi kan finna den i dei små tinga; greie barn, køen som ikkje var så lang den dagen vi hadde det travelt, nøklar som blir borte og dukkar opp att, gode menneskemøte – og så vidare. Men det er ein plass eg finn den hellige gleda aller mest; og det er i kyrkja. Der ingenting er overfladisk, men der eg kan kjenna at den hellige gleda sprer seg i kroppen (ja eg kjenner det faktisk!) når eg får vera saman med andre om det aller viktigaste, og når eg står for alteret og kjenner at det å prisa Gud siste søndag i november, det er også fint. Fellesskap og eit løfta blikk – og det å bli sett av ein Gud som tåler meg. Finn deg eit hellig rom! Det gir hellig glede i november!

Det er dessverre ikkje så ofte eg får vore i den menigheten eg soknar til, lenger; Høvik menighet. Ei forklaring på dette er sjølvsagt at eg ofte jobbar sjølv på søndagar. Og dei søndagane eg har fri, er det ofte andre ting på programmet, naturleg nok. Men i dag tok eg turen til Høvik kirke. Det er der eg har høyrt til dei siste 17 åra. Det er min menighet, det er der mange av dei store tinga i mitt liv har skjedd: det er ungane mine døypt, der er eldstemann konfirmert, der har barna overnatta på Lys våken, vore tårnagentar, gått i barnekor, vore på konfirmantleir, der har eg vore med i soknerådet og dirigert barnekor. Men altså, no var det lenge sidan sist.

I dag var det ei heilt vanleg, enkel gudsteneste, ferdig kl. 11.56. Ein god organist (Thrøstur Eiriksson) som gjorde det godt å delta i salmesongen, dyktig liturg og predikant (Ingeborg Holberg Heggen), gode medhjelparar og eit godt fellesskap. For kva anna er eigentleg ei gudsteneste enn menneske som søkjer saman? Som treng Gud og som treng kvarandre? Eit uperfekt fellesskap av menneske som er glad i Jesus, glad i kyrkja og glad i salmesong. Som samlast ved nattverdbordet, tar imot, tenner lys, ber, og syng så det ljomar. Salmar om glede, salmar om håp og til trøyst.

Eg må med handa på hjartet seia at det er lenge sidan eg har vore i Høvik kirke. Men du, så fint det var å komma dit! «Så fint å sjå deg», «Så koseleg at du er her», sa folk som kanskje ikkje har sett meg der på eitt år?! Wow, tenkte eg. Tenk å bli møtt slik, tenk at nokon er glad for at eg er her, at eg kom! Tenk at eg høyrer heime her sjølv om eg er her så sjeldan!

Kanskje er det lenge sidan sist du var på gudsteneste også. Men, mist ikkje motet, ta heller turen! Eg er 100% sikker på at nokon er glad for at nettopp du er der. Og eg er 100% sikker på at noko vil seia at dei er glade for at nettopp du er der. Og så skal du tenka at kyrkja er eit fellesskap av truande og tvilande. Det handlar ikkje om å klara å sitja og stå på dei rette plassane (eg bomma faktisk eit par gonger i dag – det er så forskjellig når ein sit og står rundt omkring i dei ulike menighetane!), det handlar ikkje om å vera god nok eller syndfri nok. Det handlar i alle fall ikkje om å passa inn eller ikkje. Vi var ganske mange ulike folk på gudsteneste i dag, og eg trur vi kjente at vi passa inn, alle saman. Det er jo det som er fint med kyrkja som eit åpent fellesskap: Vi er forskjellige! Men vi har ein ting felles: vi treng ein stad og eit rom der vi kan møta Gud og kvarandre med livet vårt slik det er. Kyrkja er eit sånt rom. Og der er det plass til fleire, og der er det plass til deg!

Som barn i ditt hus har vi hver og en et sted

der vi kan søke ditt ansikt

og du gir oss av din fred.

Så møtes vi her i din store faderfavn.

Du lar oss juble og glede oss

når vi er samlet i ditt navn.

Du har lovet å være tilstede

for å dele vår sorg og vår glede.

Gi oss vilje og mot til å leve, Herre, som barn i ditt hus.

(Tore W. Aas)